Diabetyków przybywa na całym świecie, eksperci mówią wręcz o pandemii cukrzycy. Liczbę chorych na całym świecie szacuje się dziś na 400 mln. Choroba kiedyś kojarzona ze starszym wiekiem, dziś atakuje równie często ludzi młodych. I choć zwłaszcza cukrzyca typu 1 brzmi dla wielu jak wyrok, postęp medycyny i rozwój technologii znacznie poprawiają nie tylko stan zdrowia, ale i jakość życia z tą chorobą.
Najpierw rozróżnijmy typy cukrzycy, ponieważ ich objawy są nieco inne, a przede wszystkim mają inne źródło. Niemniej w obu przypadkach kluczowy dla chorego jest poziom cukru we krwi, który musi być pod ścisłą kontrolą.
Dwa typy – jeden problem: cukier we krwi
Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, częściej dotyka dzieci i młode osoby. Z kolei cukrzyca typu 2 rozwija się głównie u osób starszych i obciążonych dodatkowymi czynnikami, jak otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze czy zaburzenia lipidowe. O ile pierwszy typ cukrzycy oznacza insulinozależność, o tyle drugi może dać się leczyć zmianą diety i trybu życia.
Cukrzyca typu 1 zaczyna się zazwyczaj nagle. W przypadku wielu osób chorobę wykrywa się wskutek śpiączki cukrzycowej (nagła utrata przytomności) lub kwasicy.
Glukometr jest podstawowym narzędziem w diagnostyce cukrzycy
Jakie objawy cukrzycy powinny Cię zaniepokoić?
- Ponadprzeciętne pragnienie
- Częste oddawanie dużych ilości moczu
- Chudnięcie
- Zmęczenie, apatia
- Zajady w kącikach ust
- Zapach acetonu z ust
W wyniku tego typu choroby dochodzi do zniszczeń komórek produkujących insulinę w trzustce. To dlatego o tej chorobie mówimy, że jest insulinozależna – leczy się ją wyłącznie poprzez systematyczne podawanie odpowiednich dawek insuliny. To osoby z tym typem cukrzycy zobaczysz np. z pompą insulinową, z penem do podawania sobie insuliny pod skórę czy z czujnikami na skórze służącymi do kontroli poziomu cukru (ale o tym za chwilę).
Ten typ choroby dotyczy ok. 10-20% diabetyków, pozostali chorują na cukrzycę typu 2, dlatego to ona uznana jest za chorobę cywilizacyjną. Oporność na insulinę pojawia się z wiekiem i wpływ na to mają różne czynniki, jak nadciśnienie i inne choroby, zła dieta i nadwaga. Ten typ choroby rozwija się powoli i bardzo często, nawet u 50% pacjentów, przebiega bezobjawowo. Dopiero kontrolne badania poziomu cukru we krwi pokazują nieprawidłowości.
Nowoczesne systemy bezinwazyjnego pomiaru poziomu glukozy to np. 14-dniowe sensory Freestyle Libre 2
Istnieje grupa objawów cukrzycy typu 2, o których warto wiedzieć:
- umiarkowanie większe pragnienie,
- sucha i swędząca skóra,
- napady głodu,
- nawracające infekcje miejsc intymnych (np. grzybica),
- zaburzenia widzenia,
- senność, zmęczenie.
Oczywiście objawy te mogą występować w związku z wieloma innymi schorzeniami, dlatego hiperglikemię diagnozuje się przez kompleksowe badania krwi.
Przede wszystkim kontrola poziomu cukru
Kluczowe dla diabetyka są dwie kwestie: modyfikacja diety (często też stylu życia, by włączyć w niego aktywność fizyczną) i restrykcyjne jej przestrzeganie oraz kontrola glikemii, czyli stężenia glukozy we krwi. Od glikemii zależy samopoczucie chorego, to, jaką dawkę insuliny musi sobie podać i to, co zjeść oraz ilości odpowiednio dobranego jedzenia. Dlatego podstawowe wyposażenie każdego diabetyka stanowi glukometr, małe urządzenie służące do pomiaru poziomu glukozy we krwi. Poprzez nakłucie, np. palca, pobiera się samodzielnie minimalną ilość krwi do badania. Bez tego chory nie wie, jaką dawkę insuliny powinien sobie podać przed posiłkiem. Trudno też bez stałej, prowadzonej kilka razy dziennie, kontroli, ustabilizować glikemię i cieszyć się dobrym samopoczuciem mimo choroby.
Innym sposobem pomiarów, dużo prostszym, a znacznie pełniejszym i ułatwiającym życie, zwłaszcza osobom aktywnym i młodym, są systemy ciągłego monitorowania poziomu glukozy (CGM), takie jak Dexcom czy Freestyle Libre 2. Zestaw składa się z małych i płaskich czujników umieszczanych delikatnie na skórze, aplikatora do nich oraz nadajnika (transmitera) do przesyłania danych do odbiornika, którym może być smartfon. Przylegające do skóry czujniki na bieżąco badają poziom cukru we krwi. Dzięki temu bez ciągłego wkłuwania się chory w dowolnym momencie może sprawdzić glikemię i odnieść ją do swojego samopoczucia i w ten sposób dokonać cennych obserwacji. Im więcej chory wie o sobie, tym łatwiej mu się żyje z chorobą, dawkuje insulinę, dopasowuje rytm życia i dietę. Mało tego: sensory wykrywają zbyt niski lub wysoki poziom glukozy i włączają alarm. CGM i stosowanie sensorów pozwala znacznie łatwiej i szybciej ustabilizować wyniki, a co za tym idzie – poprawić komfort życia z tą nieuleczalną chorobą.
Jakie są normy cukru we krwi?
- Wynik prawidłowy: 70–99 mg/dl (3,9–5,5 mmol/l)
- Wynik przekraczający normę (stan przedcukrzycowy): 100–125 mg/dl (5,6–6,9 mmol/l)
- Cukrzyca: ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) – cukrzyca jest diagnozowana, jeżeli podobny wynik uzyskuje się w dwóch pomiarach.
Dexcom G6 to zaawansowany system ciągłego monitoringu, z automatycznymi pomiarami w telefonie.
Wczesne wykrycie cukrzycy i utrzymywanie w ryzach poziomu glukozy we krwi ma ogromne znaczenie dla zdrowia pacjenta: nieleczona lub niewykryta choroba grozi niebezpiecznymi powikłaniami, jak uszkodzenie nerek, układu nerwowego prowadzące np. do zaburzenia czucia, retinopatii cukrzycowej, czyli uszkodzenia oka, w wyniku którego może dojść nawet do utraty wzroku. Dlatego tak ważne są dokonywane pomiary i korzystanie w miarę możliwości z najnowszych technologii, które to ułatwią i usprawnią.