Uczeń mający cukrzycę ma podstawowe prawo do:
- Bezpiecznego i dostosowanego środowiska edukacyjnego – szkoła musi zagwarantować odpowiednie warunki do monitorowania cukrzycy, takie jak miejsce na pomiar glukozy czy podanie insuliny.
- Opieki medycznej i wsparcia – w miarę możliwości, w szkole powinna być osoba przeszkolona do pomocy w zarządzaniu cukrzycą.
- Pełnej integracji z rówieśnikami – dziecko nie może być dyskryminowane z powodu swojej choroby i powinno mieć możliwość uczestniczenia we wszystkich zajęciach.
Obowiązki ucznia - diabetyka:
- Natychmiastowe informowanie nauczyciela o złym samopoczuciu.
- Umiejętność zbadania glikemii, podania insuliny samodzielnie lub pod nadzorem, ewentualnie współpraca z pedagogiem w przypadku badania glikemii lub podawania insuliny przez personel szkolny.
- Umiejętność kontaktu z rodzicem w przypadku sytuacji wymagających interwencji rodzica.
- Informowanie nauczycieli o konieczności wykonania czynności uzależnionych od typu zajęć, posiłku oraz poziomu cukru.
- Nadrobienie zaległości w nauce powstałych w wyniku absencji i złego samopoczucia oraz wizyt u lekarza.
Obowiązki rodzica:
1. Rodzic powinien przedłożyć w szkole następujące dokumenty:
- Informacje niezbędne do zapewnienia uczniowi kompleksowej opieki podczas jego pobytu w szkole.
- Upoważnienie od rodziców dla nauczycieli lub innego personelu szkolnego dotyczące pomiaru cukru
- Pisemne zgody dla nauczycieli lub innego personelu szkolnego na wykonywanie pomiaru cukru (warunkiem odpowiednie przeszkolenie)
- Ściśle współpracować ze szkołą i informować o wszelkich zmianach związanych z chorobą.
- Dbać o wyposażenie dziecka w odpowiednie artykuły medyczne oraz przekąski i monitorować ich stan na bieżąco.
- Być dostępnym pod wskazanym numerem telefonu w godzinach przebywania dziecka w szkole.
- Współpracować ze szkołą w zakresie organizacji dodatkowych aktywności szkolnych, wyjść lub wyjazdów klasowych i szkolnych oraz dostosować poziom opieki do wieku dziecka i możliowści szkoły.
Zadania szkoły i dyrekcji wynikają z przepisów prawnych:
Dostosowania warunków edukacyjnych:
- Opracowanie procedur postępowania w przypadku uczniów z cukrzycą (odpowiednie zgody rodzica jako załączniki).
- Zapewnienie dyskretnych warunków do pomiaru cukru i podania insuliny.
- Udostępnienie miejsca do przechowywania akcesoriów potrzebnych do zarządzania cukrzycą.
- Natychmiastowa pomoc w przypadku ciężkiej hipoglikemii.
- Zezwolenie na spożycie soku lub przekąski przy hipoglikemii.
- Umożliwienie natychmiastowego pomiaru cukru, gdy dziecko zgłasza złe samopoczucie.
- Umożliwieie podania insuliny.
- Umożliwienie zmiany zestawu infuzyjnego w przypadku leczenia osobistą pompą insulinową w odpowiednich warunkach zapewniających bezpieczeństwo i dyskrecję.
- Umożliwiania nauczycielom odbycia szkolenia lub umożliwienie im pozyskania wiedzy na temat choroby, m.in. poprzez analizę publikacji na temat cukrzycy dostepnych m.in. na stronach Ministerstwa Zdrowia oraz przekazywanych szkołom przez Kuratoria Oświaty.
Komunikacja z Rodzicami:
- Opracowanie na podstawie informacji od rodziców Karty informacyjnej, regulującej współpracę między rodzicami a szkołą (załącznik do procedury).
- Ścisła współpraca z rodzicami, informowanie o zmianach w planie szkoły, wycieczkach i zajęciach wymagających wysiłku fizycznego.
- Zrozumienie potrzeb dziecka związanych z chorobą i pomoc w ich zaspokajaniu.
Zapewnienia uczniowi odpowiednich warunków:
- Zapewnienie dziecku bezpieczeństwa, akceptacji oraz zapobieganie dyskryminacji.
- Umożliwienie dziecku spożywania posiłków zgodnych z jego dietą oraz w razie potrzeby zezwolić na spożycie dodatkowego posiłku lub przekąski - także w trakcje lekcji.
- Dostosowanie terminów sprawdzianów i umożliwienie nadrobienia zaległości z powodu wizyt lekarskich lub złego samopoczucia.
- Zezwolenie na korzystanie z toalety w każdej chwili.
- Umożliwienie dziecku kontaktu z rodzicem w razie potrzeby.
- Możliwość uczestniczenia w pełnym zakresie w zajęciach wychowania fizycznego oraz różnych zajęciach pozaszkolnych, np. wycieczkach turystycznych, zielonych szkołach.
* Kwestie związane z zapewnieniem dzieciom, w tym przewlekle chorym, odpowiednich warunków podczas pobytu w przedszkolu/szkole/placówce, zgodnie z regulacjami art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie oświaty, należą do obowiązków dyrektora.
Personel medyczny i szkolenia.
Na dzień dzisiejszy szkoła nie ma prawnego obowiązku zatrudnienia dodatkowej osoby lub specjalisty w zakresie chorób przewlekych.
Warto pamiętać jednak, iż ze względu na zwiększoną zachorowalność na cukrzycę kuratoria oświaty oraz inne instytucje organizują okazjonalnie nieodpłatne szkolenia dla personelu szkolnego i przedszkolnego prowdzone przez specjalistów chorób dziecięcych, diabetologii i endokrynologii z zakresu m.in.
- podstawowych wiadomości o cukrzycy u dzieci i młodzieży;
- metod i zasad leczenia – insulinoterapia, dieta, aktywność fizyczna;
- powikłań cukrzycy – przyczyny, rozpoznanie, postępowanie;
- problemów psychologicznych dzieci chorych na cukrzycę oraz metod wsparcia;
- zasad współpracy z rodziną dziecka i pracownikami ochrony zdrowia.
Co może robić nauczyciel, aby wesprzeć ucznia z cukrzycą, pomijając kwestie medyczne?
- powinien znać objawy wysokiego i niskiego poziomu cukru we krwi (hiper i hipoglikemia)
- trzymać awaryjnie przekąski i soki w klasie na wypadek, gdyby uczeń miał objawy niskiego poziomu cukru we krwi
- przypominać uczniom o sprawdzaniu poziomu cukru we krwi przed, w trakcie i po ćwiczeniach oraz o trzymaniu przekąski pod ręką.
Niezbędnik szkolny, czyli co uczeń z cukrzycą zawsze powinien mieć ze sobą w szkole:
- Pen - „wstrzykiwacz” z insuliną.
- Pompę insulinową, jeżeli jest leczone przy pomocy pompy.
- Nakłuwacz z zestawem igieł
- Glukometr z zestawem pasków oraz gazików.
- Plastikowy pojemnik na zużyte igły i paski.
- Drugie śniadanie lub dodatkowe posiłki przeliczone na wymienniki np. przeznaczone na „zabezpieczenie” zajęć wf w danym dniu.
- Dodatkowe produkty – soczek owocowy, tabletki z glukozą w razie pojawienia się objawów hipoglikemii.
- Telefon do rodziców.
- Informację w postaci kartki lub bransoletki na rękę, która informuje, że dziecko choruje na cukrzycę.
- Glukagon
Podstawy prawne:
Podstawy prawne zobowiązujące dyrektora do podejmowania odpowiednich działań wynikających z uczęszczania do szkoły i oddziału przedszkolnego dzieci chorych na cukrzycę zawarte są w przepisach prawa oświatowego oraz w przepisach z zakresu opieki zdrowotnej związanych z organizacją profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkole.
Zgodnie z nimi dyrektor szkoły zobowiązany jest do:
- sprawowania opieki nad uczniami oraz zapewnienie im odpowiednich warunków nauki i rozwoju psychofizycznego (art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo oświatowe oraz art. 7 ust. 1 KN),
zapewnienia uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków pobytu oraz bezpieczeństwa w czasie zajęć organizowanych przez szkołę (art. 68 ust. 1 pkt 6 UPO, art. 7 ust. 2 pkt 6 KN oraz § 2 rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r.), - zapewnienia dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do możliwości psychofizycznych uczniów oraz możliwości korzystania ze specjalnych form pracy dydaktycznej (art. 1 pkt 5 UPO),
udzielania im pomocy psychologiczno-pedagogicznej z uwzględnieniem ich potrzeb wynikających z choroby przewlekłej (§ 2 ust. 1 i 2 pkt 8 rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r.), - zapewnienia warunków organizacyjnych opieki zdrowotnej i możliwości korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej, we współpracy z podmiotami sprawującymi opiekę zdrowotną nad uczniami oraz rodzicami dzieci z problemami zdrowotnymi, w oparciu o procedury organizacyjne postępowania (art. 68 ust. 1 pkt 11 i art. 103 ust. 1 pkt 4 UPO oraz art. 4, 6 i 11 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami),
- współpracy z pielęgniarką pełniącą wiodącą rolę w systemie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami (art. 68 ust. 1 pkt 11 UPO oraz art. 18 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami),
przygotowanie kadry pedagogicznej i innych pracowników do pracy z dziećmi przewlekle chorymi oraz stałego udzielania im pomocy i wsparcia odpowiednio do ich potrzeb zdrowotnych (art. 22 ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami), - ustalenie sposobu sprawowania opieki nad dzieckiem przewlekle chorym oraz postępowania w przypadku pogorszenia się stanu zdrowia (art. 98 ust. 1 pkt 4 i 7 i art. 102 ust. 1 pkt 3, 5 i 12 UPO oraz § 2 rozporządzenia MENiS z 31grudnia 2002 r.).